Deze theorieles over geluid is noodzakelijk om in de lessen die volgen zaken snel en duidelijk te kunnen uitleggen. Kennis van geluid en de basisbegrippen die het omschrijven, is dan een must. Als je de rest van je leven met audio gaat werken, is het fijn om exact te begrijpen waar je mee bezig bent.

Basisbeginselen als de decibel schaal, frequentie, boventonen en subharmonischen, fase, transienten, dynamiek, maskering, etc. worden kristalhelder uitgelegd met behulp van audiomateriaal en visualisatie op het beamerscherm. Dit met behulp van onder meer spectrogrammen en de oscilloscoop.

Net als bij alle lessen gaat deze les vergezeld van een uitgebreide schriftelijke handout, zodat je tijdens de les niet voortdurend bezig hoeft te zijn met het maken van notities. En, uniek in Nederland, alle colleges en masterclasses kun je op je gemak online terug kijken.

In tegenstelling tot wat je misschien denkt, registreert je gehoor het geluid niet neutraal. Dit geldt zowel voor de frequentiekarakteristiek als voor de dynamiek. De eigenschappen van je gehoor zijn erg belangrijk om te weten als je gaat mixen, dit voorkomt verwarring en onbegrip. Waarom zijn bijvoorbeeld de lage frequenties (kick en bas) in de mix altijd zo lastig duidelijk te krijgen? Ook dit blijkt een eigenschap van je gehoor waar je dan voortaan rekening mee kunt houden. Verder bestaan er nog fenomenen zoals maskering (de “barks”) die een grote rol in de mix spelen. Hoewel dit een theorieles is, is deze sessie van grotere praktische waarde dan je zou denken.

Tevens is luistervaardigheidstraining absoluut cruciaal voor het behalen van goede (mix)resultaten. De ontwikkeling van je luistervaardigheid is dan ook een rode draad gedurende de gehele Sound Education opleiding.

Als producer is het niet voldoende een "goede sound" neer zetten, maar iets teweeg te brengen tussen de oren van de luisteraar. Met muziek iets over te brengen. Vandaar tijdens deze les aandacht voor neuropsychologie: wat gebeurd er met ons als we naar muziek luisteren? Hoe worden onze hersengolven beïnvloed, welke hormonen komen er vrij en wat doet dit met ons?

Wat jouw muziek teweegbrengt tussen de oren van de luisteraar is de nr 1 factor voor de hitpotentie. Nog veel meer dan marketing, een “goed geluid” of andere zaken. Tijdens deze drie uur durende les duiken we diep in dit fascinerende onderwerp.

Overigens, op deze illustratie van hersenactiviteit zien we links positieve, gelukkige emoties tijdens het luisteren naar muziek - en uiterst rechts droevige, negatieve emoties.

Een eerste kennismaking met de geluidsstudio en de werkzaamheden van de geluidstechnicus/producer. Veel luistervoorbeelden bij deze les: zo worden er bijvoorbeeld opnames gemaakt met dure en goedkope microfoons en voorversterkers, waarbij de resultaten in een blindtest vergeleken worden. Over sommige uitkomsten zul je verbaasd staan.

Ook een koptelefoontest van alle gangbare studio modellen en aandacht voor akoestiek: geen onderwerp waar zoveel foute informatie de ronde doet als hier. We laten je alles horen, want horen = geloven. Aan bod komen verder de technische infrastructuur van de studio plus een inventarisatie van alle gangbare apparatuur en de werkwijze bij een opname- en mixagesessie met veel tips uit de praktijk.

Ook al maak je uitsluitend elektronische muziekproducties, dan nog kom je niet om het onderwerp akoestiek heen. Een bekend akoestisch fenomeen is mixen die in de studioruimte zelf fantastisch klinken, maar elders afgespeeld danig teleurstellen. Men heeft dan eigenlijk (zonder dat men zich daar bewust van was) mixcorrecties verricht om de slechte akoestische klankeigenschappen van de kamer waarin men zit te verbeteren i.p.v. het programmamateriaal zelf. Afgespeeld in een andere ruimte pakt de mix dan totaal verkeerd uit, aangezien iedere ruimte andere akoestische eigenschappen heeft. Voor akoestiek en isolatie geldt: weet waar je mee bezig bent anders zullen de resultaten bijzonder teleurstellend zijn. Uit de informatie op internet blijkt helaas wel, dat er weinig mensen zijn die werkelijk iets van akoestiek snappen.

Zelf een meetmicrofoon bij ons lenen en met gratis software thuis je luidsprekers & homestudio akoestiek in kaart brengen. We hebben dit keer voor het video formaat gekozen omdat je dit thuis dient te doen en omdat je deze video nog wel eens terug zal moeten spoelen om de instructies exact te kunnen opvolgen. Wat je leert is onder meer frequentiekarakteristiek, staande golven, kamfiltereffecten en galmtijd meten en door een analyzer programma grafisch in kaart laten brengen.

Natuurlijk vervolgens ook aandacht voor praktische oplossingen zoals het strategisch plaatsen van absorbers, bass traps en diffusors alsmede luidspreker positionering. Dit alles onder het motto "horen is geloven".  Wist je overigens dat de meeste commerciele bastraps nauwelijks bas absorberen..?

Een violist bespeelt de viool, een geluidstechnicus bespeelt ... de luidspreker! Van al je audio apparatuur is de luidspreker het item dat verreweg de grootste afwijkingen in de signaalketen veroorzaakt. We bespreken diverse luidspreker ontwerpen met de diverse voor- en nadelen daarvan. Daarnaast leer je waar je naar dient te luisteren als je zelf een luidspreker gaat uitzoeken. Op budget gebied zijn er tegenwoordig enkele interessante keuzes beschikbaar!

Ook de opstelling van de luidsprekers is cruciaal: door de toepassing van enkele eenvoudige technieken kan men vaak een ernorme verbetering in de afluistering bereiken met geen of minimale kosten. Hoeveelheid bas, hoeveelheid hoge tonen, stereobeeld, symmetrie, frequentiekarakteristiek: het is allemaal in duidelijk waarneembare hoeveelheden aan te passen.

De "sound" van een produktie wordt niet alleen tijdens de mix gecreëerd maar komt voor een belangrijk deel al tot stand tijdens de opnames. Met name de microfoonopstellingen blijken een echte "make it or break it" factor bij een produktie.

Teveel om op te noemen deze les: onder meer de werking van dynamische, condensator en ribbon microfoons; transcient response; richtkarakteristieken; interpretatie van technische specificaties; het proximity effekt; stereo opnametechnieken zoals AB, XY, ORTF, NOS, MS, Blumlein en Binaural. Welke microfoons en welke opstellingen zijn in professionele studio's favoriet voor zang, elektrische gitaar, akoestische gitaar, overheads, kickdrum, koperblazers, ect. Tot besluit worden duidelijke richtlijnen gegeven hoe je in een homestudio optimale resultaten kan behalen.

Nu kun je aan de slag met de microfoontechnieken die je geleerd hebt. Tot je beschikking staan o.a. een drumstel, akoestische en elektrische gitaar, basgitaar en vocals. Een sessie muzikant bespeelt de instrumenten zodat jij je op de microfoonopstellingen kunt concentreren. Zoals bij alle Sound Education praktijklessen heeft de student de fulltime steun van een ervaren, doorgewinterde professional die paraat staat om vragen te beantwoorden, zaken uit te leggen en je bij te staan bij problemen. Je wordt nooit zomaar aan je lot overgelaten!

Naast deze sessie is er een A/B testdeel wat betreft budget microfoons en topklasse microfoons, budget voorversterkers en top microfoonvoorversterkers, analoge opname en digitale opname, goedkope kabels en de duurste zilveren kabels, etc. Na alle resultaten beluisterd te hebben kun je een geinformeerde keuze maken wat betreft de aankoop van apparatuur. 

Aangezien Sound Education geen apparatuur verkoopt en geen enkele connectie met leveranciers heeft, zijn de testen gegarandeerd objectief en zonder vooroordelen.

De "sound" wordt niet alleen achter de mengtafel gemaakt, maar komt voor een belangrijk deel al tijdens de opname tot stand. "We'll fix it in the mix" is een uitspraak die allang achterhaald is.

Deze sessie is langer dan normaal (vijf uur i.p.v. de gebruikelijke drie uur) en betreft een multitrack opname van een band in Studio Moskou. Minimum bezetting van de band: vocals, gitaar, basgitaar, drums en keyboards.

Om je tot in de puntjes voor te bereiden op deze avond heeft iedere studio zijn eigen handout, waarin haarfijn wordt uitgelegt hoe het er op technisch gebied in deze studio aan toe gaat. Tevens kun je nog onze video’s bekijken met onder meer gangbare microfoonopstellingen. Maar ook bij deze sessie is de studio eigenaar fulltime aanwezig om je tips te geven en zo nodig te helpen in een lastige situatie. Op de foto de opnameruimte van Studio Sound Vision, een van de studio’s die tot je beschikking staan.

Bij deze les gaan we de basisbegrippen uitleggen die we nodig hebben bij het werken met mengpanelen (alsmede de virtuele mixers van sequencers als Ableton, ProTools, Cubase, FL etc).

Omdat de mixers in muziek software gewoon virtuele imitaties zijn van de hardware, kunnen we tijdens deze les beide naast elkaar behandelen. Deze methode maakt de virtuele mixer in je software alleen maar des te duidelijker.

Denk echter niet dat als je met de mengtafel of je software overweg kan, je gelijk goede muziek of mixen gaat maken. Dat is totaal iets anders en komt aan bod in de volgende lessen. Analogie: als iemand jou leert omgaan met de Word tekstverwerker betekent dat ook niet, dat je opeens spannende filmscripts kunt schrijven.

Na een globale uitleg over de werking van dit imposante stuk audiogereedschap wordt de functie van elke in- en output, fader, druk- en draaiknop behandeld. 

Eerst wordt ingegaan op de mixer als verzamel- en distributiepunt van audiosignalen. Vervolgens wordt de mixer als creatief instrument voor klankbewerking behandeld.

Deze sessie verduidelijkt onder meer split monitor mixers, inline mixers, de patchbay, de routing van signalen, inserts en auxillaries voor het gebruik van randapparatuur, subgroepen, mixgroepen, equalizing en hoe monitormixen te maken voor de muzikanten.

Naar keuze lessen in de paketten die het meest ingezet worden bij professionele producties: ProTools, Ableton Live, Cubase, Logic en FL Studio. Deze lessen worden gegeven door diverse specialisten die op en top vertrouwd zijn met hun software. Mocht je nog geen software gebruiken op dit moment, geen probleem we staan je met onafhankelijk advies terzijde.

Een degelijke kennis van de software van jouw keuze hebben is cruciaal, anders loop je al gauw vast in een web van frustratie.De functionaliteit van deze pakketten is grotendeels identiek, de verschillen zitten vooral in de user interface. 

Dit is een "duo praktijkles" hetgeen inhoudt dat deze praktijkles uit twee studenten en één docent bestaat. De docent is fulltime aanwezig bij iedere praktijkles zodat je direct feedback op je werk krijgt en al je vragen kwijt kan. De docent zal echter niet de apparatuur bedienen omdat het bij een praktijkles de bedoeling is dat je zelf hands-on achter de knoppen zit.

Deze praktijksessie is in het bijzonder gericht op bekende knelpunten zoals de routing, monitor mixen maken voor de muzikanten en het correct aansluiten en afregelen van signaalbronnen. 

Al deze principes zijn ook van toepassing op de viruele mixer van je software thuis. Tijdens deze duoles naar wens dus ook aandacht hoe al deze principes toe te passen op jouw sequencer.

Tijdens deze sessie wordt de werking en toepassing van de diverse randapparatuur belicht. Plug-ins zijn simpelweg software imitaties van hun hardware voorbeelden. Dezelfde knoppen, dezelfde technieken alleen moet je ze via de muis bedienen.

Alles wat je altijd al wilde weten (maar nooit durfde te vragen) over filters, EQ’s, compressors, limiters, gates, expanders, modulatie effekten, delays en galm. Met name de compressor wordt zeer uitvoerig behandeld aangezien in de praktijk blijkt dat dit vaak het minst begrepen apparaat is.

Aan de hand van (uit de praktijk afkomstige) voorbeeldinstellingen en luistervoorbeelden wordt één-en-ander toegelicht. Zoals bij iedere les: alles wat wordt uitgelegt is aan de hand van audio voorbeelden, want horen is geloven!

Deze les gaan we nog dieper, deels behandelen we dezelfde randapparatuur deels gaan we in op de wat exotischer randapparatuur zoals vocoders, exciters, pitch shifters, auto-tuning, distortion, multibandcompressors, ect.

Om je een idee te geven hoe diep deze sessie gaat: we behandelen 14 verschillende technieken alleen al met de compressor (de meeste andere opleidingen behandelen er slechts 3 te weten transparante compressie, sidechaining en parallele compressie). 

Uiteraard alles aan de hand van een zeer heldere uitleg en voortdurend geïllustreerd met luistervoorbeelden.

De kennis- opgedaan in de vorige sessies - wordt nu in praktijk gebracht.

Deze les heeft name aandacht voor dynamische processors zoals de compressor, gate en de expander: dit blijken in de praktijk de minst begrepen apparaten waar soms zelfs ervaren vakmensen nog moeite mee hebben. Achter de ogenschijnlijk simpele interface schuilt echter een veelvoud aan valkuilen (verkeerde instellingen) en (vaak onbenutte) creatieve mogelijkheden.

In deze sessie worden o.a. behandeld:
- klankkleurcorrectie met de equalizer.
- een juiste compressor afregeling voor diverse signaalbronnen.
- de creatieve mogelijkheden van de side-chain van dynamische processors zoals timing correctie, ducking en het laten "pompen" van een track.
- gate/expander technieken zoals de-compressing en low level compression.
- diverse toepassingen voor delays zoals bijvoorbeeld l/r plaatsing van geluidsbronnen met behulp van zeer korte delays.
- tips voor het inmixen van galm en speciale effecten zoals de vocoder.

Praktische informatie over het aanpakken en tot een goed einde brengen van een mixage. De mix wordt in vier fasen opgedeeld en gestructureerd aangepakt. Bij deze les geven je een duidelijk raamwerk en stappen plan, van hoe de mix aan te pakken.

Speciale aandacht voor het driedimensionaal plaatsen van een geluidsbron in de mix, het balanceren van een mix, het oplossen van veel voorkomende problemen (zoals geluiden, die elkaar overlappen en daardoor slecht gedefinieerd klinken) en het verwijderen van overspraak en stoorsignalen. Tevens een speciaal item over het creatief omgaan met de hedendaagse mogelijkheden van automatisering van de mix.

Verder aandacht voor mixtechnieken zoals: "spectral mixing", "imaging" en de "wall of sound".

Deze mixles wordt gegeven door een van Nederlands bekendste producers: Attie Bauw (Judas Priest, The Scorpions, Gorefest). In deze les wordt nog dieper ingegaan op de diverse aspecten. Er volgen veel "insider" mixtips die je in geen enkel tijdschrift of boek zult tegenkomen. Tevens wordt een commerciele mix geanalyseerd d.m.v. multitrack materiaal.

Hoe pak je een mix als geheel aan en welke tools staan tot je beschikking om tot het gewenste resultaat te komen. Aandacht voor het concept van de song, de samenhang, de vier fasen van de mix en technieken als imaging en de-maskering.

Tevens komt het "vertalen" van de mix aan bod. Een mix maken die goed klinkt op jouw luidsprekersysteem is één ding, een mix maken die goed klinkt op elk willekeurig afluistersysteem is nog een kunst apart.

In dit hoofdstuk behandelen we zeer geavanceerde technieken, onder andere een item om een mix meer dimensie te geven (diepte, breedte, hoogte) en bijvoorbeeld geluiden buiten de speakers te plaatsen. Deze technieken zul je vergeefs op Youtube of andere informatie bronnen zoeken.

Ook wordt reverb toegepast op een manier zoals je nog nooit gezien hebt. Deze techniek zorgt juist voor meer seperatie in de mix bij het gebruik van reverb i.p.v. minder. Elk geluid komt meer op zichzelf te staan en krijgt meer reliëf.

Naast alle techniek is er bij deze les veel aandacht voor de muzikaliteit die er bij mixen komt kijken. Voor je een mix kan beginnen, moet je eerst weten waar de song om draait en hoe je het gaat aanpakken om dit zo goed mogelijk te communiceren naar de luisteraar toe. Hierbij is muzikaal inzicht tijdens het mixen onontbeerlijk.

Mixen is techniek, gevoel, luistervaardigheid en muzikaliteit. De drie laatste aspecten blijven bij het vak geluidstechniek of cursussen elektronische muziekproductie vaak zwaar onderbelicht, maar niet bij Sound Education!

Dit is een "duo praktijkles" hetgeen inhoudt dat deze praktijkles uit twee studenten en één docent bestaat. Deze les wordt gegeven in een mixcabine van de Skyline Studio's.

In deze sessie wordt door de student(e) zelfstandig een 24-sporen-productie van hoge kwaliteit afgemixt. Het is uiteraard de bedoeling dat gebruik wordt gemaakt van de kennis van randapparatuur & mixtechnieken opgedaan in de voorafgaande lessen.

Het resultaat wordt beoordeeld door de leraar en maakt deel uit van het Praktisch Eindexamen. Tevens krijg je van de docent diverse malen feedback op je werk tijdens het mixen. Dit op een constructieve manier.

Niet alleen krijg je jouw eigen mix op CD: op de CD staan tevens alle mixen van je mede studenten plus de commerciele referentiemix van de betreffende song.

De opnames uit de vorige praktijksessie worden nu zelfstandig gemonteerd, gemixed, en later tot reproduktiemasters afgewerkt. Daarbij komt veel van de opgedane kennis aan de orde. 

De gemaakte mix dient als eindexamen werkstuk.

Beoordelingscriteria hierbij zijn:
- Samenhang tussen de stijl muziek, de inhoud van de song en de mix.
- Hoe het verhaal, de sfeer of het ritme van de song versterkt is d.m.v. de mix. Het benadrukken van de intentie van de muziek dus.
- Evenwichtigheid en klank van de mix als geheel.
- Dimensie van de mix (breedte, diepte)
- Dynamiek van de mix 
- De klank van de instrumenten en vocals.
- De afwezigheid van storende elementen.
- De uitgedragen visie op de muziek.

Deze les is een aanvulling op de kennis en technieken, opgedaan in de voorafgaande sessies: We richten ons nu uitsluitend op het live-gebruik ervan. 

Behandeld worden onder meer podium- en zaalopbouw, het samenstellen van P.A.- systemen, luidsprekervermogen, zaal- en stadionakoestiek, snakes en stageboxes, D.I.-boxen, stroomvoorziening en andere praktische zaken.

Na de pauze wordt de les voortgezet met de behandeling van (zend) microfoons, de monitor-mix, in-ear monitoring, matrixmix, storingsbronnen zoals RFI en de communicatie met muzikanten (soms ook een storingsbron..).

Deze praktische sessie wordt gegeven door Raymond Tabak, FOH engineer van bands als Epica, The Gathering, Kamelot en The Sheer bij concerten in binnen- en buitenland.

Vanuit zijn internationale praktijkervaring zal Raymond ons alle in- en outs duidelijk maken van het werken met Live Sound. Aansluitingen, stroom, monitormixen, de zaalmix, gedragscodes, etc.

Om Raymond zelf te citeren: "Omdat ik voor een aantal acts wereldwijd hun optredens moet mixen kom ik de meest uiteenlopende situaties tegen, en de lessen die ik daaruit heb geleerd zijn uitermate geschikte onderwerpen om te behandelen. De problemen die je tegenkomt in de audio industrie zijn allemaal al een keer opgelost en ik als ervaringsdeskundige kan je daarbij helpen.

Nu gaan we op lokatie bezig met Live Sound, waarbij Raymond Tabak vele praktijktips naar voren zal brengen: horen is geloven! 

Tevens is er een geavanceerd deel over mengtafels zoals je die aantreft in grote theaters en evenementen: je maakt onder andere kennis met geavanceerde features zoals VCA subgroepen en matrix mixers.

Bij deze praktijkles leer je van niemand minder dan Raymond Tabak de fijne kneepjes van het vak. Op de afbeelding onze live sound tafel.

Voor de mensen die verder willen gaan in Live Sound is er de optie, een hele dag mee te lopen met een live sound klus: zie onderstaande les.

Deze les is als enige optioneel, dat wil zeggen dat hij geen deel uitmaakt van het reguliere lesprogramma. Voor het beleven van deze praktijkdag dien je twee Elektronische Muziekproductielessen in te leveren. 

Met andere woorden, deze sessie is bedoelt voor degenen die de live sound optie hebben gekozen.

Je loopt met Raymond Tabak een hele dag met volledige klus mee: opbouw, soundcheck, concert en afbouw.

Live Sound is niet voor iedereen.. Late uren, sjouwen en tijdsdruk. Bij deze sessie kom je er achter of het beroep van Live Sound Engineer bij jou past.

Dit examen betreft de theorie van alle tot nu toe behandelde lesstof. Na de pauze worden alle vragen met de klas doorgenomen. Het cijfer is niet van belang voor het diploma, maar geeft wel een indicatie of je goed bezig bent.

Deze sessie is mede bedoelt als herhaling van de lesstof en vooral om te kijken of de student(e) nog goed op koers ligt om het diploma te behalen. Bij een onvoldoende resultaat van de student(e) zal bijsturing plaats vinden in de vorm van een persoonlijk gesprek.

Het vak van geluidstechnicus of producer draait niet alleen om de knoppen maar minstens net zo veel om je persoonlijkheid.

Een cruciale les die je beoogt te helpen om de doelen die je jezelf gesteld hebt ook daadwerkelijk te bereiken.

Deze les draait voornamelijk om het opheffen van psychologische blokkades zoals faalangst, perfectionisme, plichtsgevoel, etc. en vooral foutieve denkbeelden over jezelf en je omgeving.

Tevens is er een uitgebreid deel over time-management. De meeste mensen gaan onnadenkend en ondoelmatig om met hun kostbaarste bezit: tijd. Vaak kom je in de praktijk niet toe aan zaken die werkelijk belangrijk voor je zijn. Hoe kun je hier verandering in brengen?

De principes van digitaal en analoog geluid worden uitvoerig uit de doeken gedaan. Wat is "digitaal" geluid nu eigenlijk? Wat zijn de voor- en nadelen? Waar moet je op letten bij het opnemen en afmixen van een dergelijk medium?

Behandeld worden onder andere het proces van A/D D/A conversie; PCM code; bit diepte & sampling rate; jitter; aliasing; kwantiseringsfouten; dithering; wordclock synchronisatie; foutcorrectie. Verder wordt uit de doeken gedaan wat er zich achter de schermen van je sequencer afspeelt.

MIDI is de digitale taal waarmee muziek en audio-apparatuur van verschillende merken kunnen communiceren. De les begint met gedetailleerde informatie over het MIDI-protocol, uitleg van Channel messages (zoals controllers), Sysex, MTC en MMC. Verder aandacht voor MIDI in praktische toepassingen zoals het werken met sequencers, MIDI effecten zoals de arpeggiator en geautomatiseerde mengpanelen.